Door andere ogen gezien

Dit artikel is gepubliceerd in Dé Karperwereld nr. 90

Je kruipt en wandelt door het leven, op je zesde leer je vissen en dat doe je tot aan je dood, op je drieëndertigste… Dat is in het kort mijn verhaal.

Als je in een ziekenhuisbed ligt, ‘geketend’ aan slangen en elektroden, en nauwelijks meer op je benen kunt staan door een falend hart, dan ga je bij jezelf na wat je leven eigenlijk voor inhoud heeft gehad. Heb ik alles bereikt wat ik wilde bereiken? Was ik gelukkig? Waar heb ik nu eigenlijk plezier aan beleefd? Wie zijn er belangrijk voor mij? Wat is er eigenlijk belangrijk voor mij? Dat soort dingen. En als vissen een belangrijk deel van je leven heeft uitgemaakt, dan is het logisch dat je ook daarop terugblikt.

 

Ik zocht mijn, door de jaren heen gemaakte aantekeningen, en vaak gedetailleerde vangstverslagen op om samen met foto’s en filmmateriaal herinneringen op te halen. Toen besloot ik mijn verslagen iets te herschrijven en te bundelen tot een verhalenboek. De vraag was alleen of ik het boek zou afkrijgen voor ik kwam te overlijden. Het zou me in ieder geval kunnen bezighouden in de tijd dat ik wachtte op een nieuw hart. Twee maal kwam er in de verhalen een grote, maar vooral ook mooie, spiegel terug. Eén keer toen ik toekeek hoe de vis mijn voerplek leeg at en daarbij geen enkele keer mijn haakaas in zijn bek nam en later nog eens toen ik hem verspeelde...

De tweede keer
Drie meter onder me liggen zo’n dertig vissen aan de oppervlakte. Ongegeneerd showen ze loom zwemmend hun dikke buiken en brede ruggen. Een aantal gaat gemakkelijk over de 30 pond. Goed voor mij in te schatten, daar er een markante schub tussen zwemt die ik een paar dagen terug op 33 pond heb gevangen. Zo nu en dan hapt er een vis nonchalant op een blaadje of op één van de stukken piepschuim die waarschijnlijk van het verderop gelegen bouwterrein in het water gewaaid is.

Heel sneaky voer ik wat handjes kattenbrokken in het rond. Onder de brug, die zich aan mijn rechterzijde bevindt, liggen twee spiegels en een schub. Eén van de spiegels is een stuk groter dan al de andere vissen in de omgeving. Gedrieën zwemmen ze onder de brug vandaan en volgen de kant. Zo snel mogelijk zet ik een korst op mijn haak en zoek dekking achter de reling. Langzaam laat ik mijn korst zakken. Nog maar een metertje, dan zijn ze er. De schub draait om en zet weer koers richting brug. De twee spiegels zwemmen rustig door en vertragen bij mijn korst. De kleinste van de twee lijkt aanstalten te maken hem te pakken, maar besluit er toch van af te zien. Eigenlijk is het ook niet slim, één korst, maar nu meer brood voeren zou de kans op verjagen alleen doen toenemen. En dan zijn er ook nog de talrijke watervogels. De twee spiegels veranderen van koers en zwemmen met een grote boog terug naar de brug. Daarbij kantelt de grote spiegel iets en toont hierbij zijn hoge flank en massieve buik. Ik meen de beschubbing op zijn rug te herkennen. Ik slik. Niet alleen vanwege de grootte, maar ook omdat dit, als ik het goed heb, er eentje is die nog niet in mijn net heeft gelegen.

Ik verander mijn haakaas in voorgeweekte kattenbrokjes op de haak. Als ik mijn hoofd over de reling steek, kijk ik hem recht in zijn ogen aan terwijl hij de tegen de muur samengedreven brokjes één voor één naar binnen slurpt. Met bonkend hart laat ik mijn brokjes op een metertje van de spiegel tussen wat andere brokjes op het water zakken. Mijn lijn leg ik over een plankje hout dat tegen de kant aan drijft. Hij nadert. Ik zet mijn slip nog een paar tikjes zwaarder. Nog twintig centimeter. Zijn vinnen en staart stuwen hem in de juiste richting. Een brokje verdwijnt… nog één… Dan omsluiten zijn lippen het haakaas. Niet te missen! Een beuk op mijn hengel. De vis zet een versnelling in. Daarbij kantelt hij en toont zijn flank, slaat eerst nog voornamelijk lucht met zijn staart, maar begint dan op stoom te komen. Nu weet ik het zeker, het is hem! De vis die bijna nooit gevangen wordt en ik slechts van verhalen en één foto ken! Beetje bij beetje word ik verder over de reling getrokken. Het door de zon verwarmde staal van de brugreling voelt onaangenaam heet aan door mijn T-shirt. Mijn voeten beginnen hun grip op de grond te verliezen en daarmee ook ik de grip op de situatie. Hij doet er nog een schepje bovenop. Wederom een harde ruk aan mijn hengel. Mijn armen strekken zich en eindelijk komt de nagenoeg dichtstaande slip op gang. Tot mijn verbazing kiest de vis voor het open water en niet voor de brug. Ik ben er niet minder blij om. Meteen draai ik de slip iets losser en slaag erin mijn voeten weer volledig op de grond te krijgen. Nog een stukje, dan kan ik van de brug aflopen. Hij blijft hoog in het water, dat is in mijn voordeel. Voor even heb ik de illusie op een goede afloop. Dan keert hij, versnelt en zwemt recht op mij af. Met deze manoeuvre weet hij dieper in het water te raken en dat was nou net wat ik voorkomen wilde. De kansen keren zich nu nog verder in mijn nadeel. Slechts voor even weet ik hem te stoppen, maar bij een volgende aanzet verlaat meer lijn mijn molenspoel. De brug heeft geen peilers in het water staan, dus daar loert geen gevaar. Hij moet haast wel bijna halverwege de brug zijn. Dan valt plots de druk weg en dwarrelt de lijn voor me neer op het water.

Dit bleek één van mijn meest intense herinneringen op visgebied te zijn. Opvallend vond ik bij het doornemen van al mijn aantekeningen en het beeldmateriaal, om te merken dat het juist overwegend de dieptepunten waren die me het sterkst waren bijgebleven. Zou ik het gros van de door mij gevangen vissen als een vanzelfsprekendheid hebben beschouwd? Wel werd me duidelijk dat ik in de loop der jaren de essentie van mijn visserij uit het oog was verloren. Het was teveel gefocust op vangen in plaats van genieten. Ik heb altijd geweten waar het bij mij bij het vissen om draaide en ondanks dat ik mezelf dat regelmatig voorhield, was ik het toch uit het oog verloren. Nu zag ik alles weer in het juiste perspectief, maar zou ik dit nog in de praktijk kunnen brengen?
 

In een rolstoel naar het water. Observeren, fotograferen en filmen was nu
mijn manier van vissen.

In afwachting van een nieuw hart spendeerde ik noodgedwongen de meeste tijd op de bank of in bed, maar als ik genoeg moed, maar vooral energie bijeen had geraapt, verliet ik voor even de vier muren waarin mijn leven zich afspeelde en toog ik naar het water. Vismaten, familie en vrienden duwden en trokken mij dan hijgend en puffend in een rolstoel over zandpaden en grasstroken langs het water. Onderwijl ontsponnen zich plannen van aanpak, al was de kans niet groot dat ik die ooit nog ten uitvoer zou kunnen brengen. Ik maakte foto’s en filmpjes van karpers en ‘viste’ nu op deze manier. Vaak ook, ging ik een uurtje kijken bij vismaten als die aan het water zaten of belden zij me op om al dan niet live verslag te doen van een vangst.

Mijn telefoon gaat over. Er is een gigantische spiegel gevangen en of ik die wil zien? Later op de dag dien ik me weer in het ziekenhuis te melden voor wat onderzoeken omdat ik angstwekkend hard achteruit ga, maar deze vis wil ik zien! Ik charter een chauffeur en een kwartier later ben ik aan het water. Eén blik op de vis en ik weet genoeg. Het is de spiegel die ik een paar jaar geleden onder de brug verspeelde. We kijken gespannen toe hoe de naald van de weger in beweging komt en uiteindelijk tot stilstand komt. Ik kan het nauwelijks geloven. Twee andere karpervissers halen voor de zekerheid ook hun weger, maar het gewicht blijft onveranderd.
 

Later die dag in het ziekenhuis wordt duidelijk dat mijn situatie toch wel echt heel nijpend is. ‘Zou ik mijn visboek nog wel afkrijgen?’ Is daarbij een van mijn eerste gedachten. Dat het steeds slechter met me gaat, had ik ze ook wel kunnen vertellen, maar met het schrijven van mijn boek had ik me een doel gesteld en ik wilde niet vlak voor de finish stranden. Ik schets de situatie zoals die mij door de artsen was voorgelegd aan de vormgever en drukker. Deze belooft zich extra in te spannen en twee maanden later is mijn boek een feit.

Niet lang daarna was na jaren van aftakeling mijn hart volledig op. Dik vier jaar wachtlijst waren er voorbij gegaan zonder dat er een donorhart voor mij beschikbaar kwam. Nu was mijn hart niet meer in staat om zelfstandig bloed door mijn lijf te pompen en sleet ik mijn laatste dagen op de Intensive Care. Elke dag kwamen familieleden, vrienden en zusters weer met steunbetuigingen aanzetten. Ruim honderdtwintig van karpervissers alleen al, waarvan ik de meesten zelfs nog nooit had ontmoet of kende. Een ongelooflijk mooi gebaar en zeer welkom. Toen kwam het moment dat ik afscheid nam van vrienden en familie. Het was goed zo, ik was op.

En toen was daar het wonder! Samen met de artsen greep ik het uiterste eindje van de allerlaatste strohalm en we lieten niet meer los. Er was een geschikt donorhart!

Zwaar gedrogeerd ontwaak ik. Er bonkt iets onaangenaam hard in mijn borstkas. Ik gloei, heb het idee dat ik bloos en breng mijn hand naar mijn gezicht. Een pijnscheut in mijn borstkas, mijn hand verstrikt in slangen. Maar het is een warme hand, voor het eerst in vier jaar. Ik voel pijn, ik voel warmte, ik leef!

De weken erna leer ik opnieuw lopen en train ik mijn armspieren. Eerst 200 grams gewichtjes en later met 400 gram. Drie weken na de operatie mag ik naar huis en moet ik in een revalidatiecentrum verder revalideren. Zelf werk ik aan mijn conditie en spierkracht door naar het water te gaan en daar kleine stukjes te lopen. Stiekem maak ik al een planning om al mijn ideeën, die zich in de afgelopen jaren hebben gevormd, ten uitvoer te brengen.
 

Peter en ik staan te janken terwijl de vis alles geeft

Vier maanden na de operatie ga ik met vismaatvriend Peter naar het Plashuis zes uurtjes vissen. Het wordt een memorabele dag. Ik dril er mijn eerste karper in bijna zes jaar. Peter en ik staan te janken terwijl de vis aan de andere kant van de lijn alles geeft. Eenmaal de vis in het net voel ik de littekens trekken en mijn nieuwe hart in mijn borstkas bonken. De schub van bijna een meter lang en 25 pond zwaar is meer dan ik eigenlijk kan handelen, maar I’m back!
 

Een prednisonkop, maar I'm back!

Met mijn beterende conditie en spierkracht neemt ook de tijd die ik langs en op het water doorbreng toe. Vismaatvriend Rolf past zich aan mij aan en samen beleven we schitterende, soms ook emotionele, momenten aan de grote waterstelsels. Ik trek profijt van mijn vele korte rolstoelobservatieritjes langs het water en pas de opgedane kennis toe. Zelfs de vroeger nooit gevangen grootwaterberen komen voor even op mijn onthaakmat te liggen. Ik geniet en vis weer zoals het zou moeten.

Anderhalf jaar na operatie

Een paar jaar geleden heeft vismaatvriend Wouter zijn zinnen gezet op het water met de grote spiegel. Bepakt met mijn kennis heeft hij zijn eigen interpretatie op het water losgelaten en niet zonder succes. Waar anderen klagen over slechte vangsten, weten slechts enkelen nog te excelleren, waaronder hij. Meerdere malen vraagt hij me hem te vergezellen, maar het grote, open water lonkt en met de relatief geringe energie en spierkracht die ik nu nog heb, moet ik keuzes maken. Uiteindelijk stem ik anderhalf jaar na de operatie toe. Ik heb echter al ruim negen jaar niet op het betreffende water gevist en wil niet zomaar bij Wouter aanschuiven. Om weer enige feeling met het water te krijgen, besluit ik om vooraf een paar, vier uur durende, sessietjes op verschillende tijdstippen te vissen en een paar keer een rondje om het water te maken. Door de recente, explosieve groei van de waterplanten is er voor de vissen veel meer voedsel beschikbaar gekomen en het aantal schuilplekken flink uitgebreid. In de drie testsessietjes die ik vis, weet ik twee schubs te vangen en kom ik meer te weten. Iets waar we zeker ook rekening mee dienen te houden is de blinde voermanie die veel vissers aan de dag leggen. Sommige plekken worden dagelijks door drie of vier verschillende mensen bevoerd!

Wouter laat zijn eigen interpretatie op het water los

Waar de meeste vissers voor de stekken zonder waterplanten kiezen, zoeken Wouter en ik ze juist op. Nu de watertemperaturen dalen en steeds meer planten afsterven, zouden deze best wel eens juist een aantrekkende werking kunnen hebben. Omdat we niemand in de nabije omgeving van onze beoogde stek hebben zien voeren, besluiten we twee avonden in het geniep wat van Martin’s Monstercrabjes Aminol te water te laten. We kiezen voor de avond omdat Wouter op het moment veruit de meeste aanbeten ’s nachts krijgt. Tijdens beide voerbeurten lijkt ons vermoeden bevestigd te worden, want waar het op de stek overdag rustig is, zien we tijdens het voeren meerdere karpers rond de stek draaien en springen.

Gedurende deze sessie hoop ik er ook achter te komen hoe mijn lichaam reageert op een lang verblijf aan de waterkant. De eerste nacht krijgen we twee runs. Eéntje resulteert in een losschieter na zo'n tien seconden, de ander blijft, ondanks een draaiende molenspoel en kromme hengeltop, van vis verstoken...
 

De impact die de nacht vissen op mijn lichaam heeft is niet mis. Een nachtje vissen is dus zo vanzelfsprekend nog niet. Desondanks besluit ik door te zetten en mijn lichaam zoveel mogelijk rust te geven. Aan het eind van de middag duiken er steeds meer vissers op die een plekje om ons heen zoeken. Bij het invallen van de duisternis kijken we toe hoe twee vissers vanuit hun boot bijna een half uur lang heel verspreid een grote hoeveelheid boilies op veertig meter van onze plek voeren. Nog geen uur later arriveert er een tweede boot die aan het geroffel te horen ook een flinke hoeveelheid voer te water laat, maar zelfs nog dichter bij onze rigs en dat terwijl we maximaal zestig meter uit de kant vissen.. Daar zijn we dus mooi klaar mee…

De volgende ochtend staren we enigszins gedesillusioneerd naar de bakkende eitjes. Ik ben er klaar mee. We besluiten rustig aan te doen en na het ontbijt nog even twee uurtjes te blijven zitten voor we beginnen met opruimen. En dan herinner ik me iets, ik weet nog een inham in het talud te liggen en daar hebben we deze sessie nog niet gelegen. Ik draai een hengel in en werp de rig op de plek.

En dan gebeurt het! Een piep. Het is de hengel die ik juist opnieuw heb ingeworpen! De waker stijgt en zakt. Mijn blik gaat van waker naar hengeltop. Bijna tegelijkertijd strekt de lijn zich en wordt er, onder begeleiding van een hoge toon, lijn van de molenspoel getrokken. Ik zet niet teveel druk om de vis omhoog te laten komen en zodoende de lijn van de taludrand vrij te laten komen. Dat werkt. Gestaag zwemt de vis van me af en scheert vervolgens naar rechts weer de diepte in. Ik loop mee. Er blijft iets zwaars in de lijn hangen, maar er zit nog steeds beweging in de zaak. Tien minuten later zwemt de vis voor de kant. Een grote kluit wier achtervolgd hem. Wouter staat in het water, klaar om het net onder de vis te steken. Een gelige vlek verschijnt. 'Jezus! T*ring!' roepen we in koor. Ik zet de slip nu iets losser, deze wil ik niet kwijt. Een gigantische rug doorbreekt het wateroppervlak en een staart slaat het water tot schuim. Voor de zoveelste keer verlaten meters lijn de molenspoel. Wouter kijkt om. 'Die is dik veertig gek!' En dat is ook mijn gedachte...
 

Nu de vis hoog in het water blijft, en een deel van de wierkluit van de lijn is losgekomen, kan ik hem betrekkelijk eenvoudig naar het net loodsen. Bij de eerste poging heft Wouter het net. Als hij zich omdraait en met de vis naar de kant toe waadt, weten we het zeker; een dikke veertiger! Gezamenlijk dragen we de vis naar de onthaakmat. Als ik het groen verwijder kan ik mijn ogen nauwelijks geloven. Het is hem. Dé spiegel. Eén van de laatst nog levende monumenten van het water, waarschijnlijk zo'n veertig jaar oud. Eentje die mij bijna had overleefd. Ongelooflijk dat ik nu juist deze vang! Eerder dit jaar werd de vis gevangen op een naar mijn idee zorgwekkend laag gewicht, maar nu ligt ie hier, in volle glorie en misschien wel net zo zwaar als hij ooit geweest is.

Het is duidelijk dat de vis vol op de Monstercrabjes heeft gezeten. We wegen met mijn klok. Boem! Echt? We wegen nogmaals. Het gewicht blijft onveranderd, ook als we voor de zekerheid Wouter’s klok erbij pakken. Het is zeker. Oké, wat nu? Het licht is verre van ideaal om mooie foto's te maken, maar ik wil de vis gewoon niet zakken. We doen het er maar mee. Hoe ga ik dit mannen? Ik ben het afgelopen anderhalf jaar weliswaar al behoorlijk aangesterkt, maar of ik al klaar ben om zoiets te torsen? Maar het lukt. Snel maken we foto’s en filmen wat. Wat een moment! Ik tril. Mijn armen, schouders en onderrug doen pijn. Op dit gewicht is mijn lichaam duidelijk nog niet berekend. Het vangen van de vis is nooit een doel op zich geweest, maar wel speciaal voor mij. De keer dat ik ‘m zag, de keer dat ik ‘m verspeelde, de keer dat ik ‘m fotografeerde voor een ander. Gezamenlijk tillen we de vis in de onthaakmat naar het water. Daar ondersteun ik hem nog even voor hij rustig van me wegzwemt en verder kan gaan met zijn leven. Net als ik, nu niet langer meer afhankelijk van slangen en elektroden en de dood hijgend in mijn nek. Mijn leven is nog maar net begonnen!